14 ศิลปินเปลี่ยนทะเลทรายในซาอุดิอาระเบียให้เป็นโอเอซิสแห่งศิลปะ

การแสดงงานศิลปะแบบจัดวางเฉพาะพื้นที่ท่ามกลางทะเลทรายแห่งซาอุดิอาระเบียอันยิ่งใหญ่ หรือ Desert X AlUla ได้สิ้นสุดไปเมื่อวันที่ 7 มีนาคมที่ผ่านมา เมื่องานศิลปะถูกส่งเสริมด้วยพื้นที่อันแตกต่างจากที่เคยเห็น ทั้งผลงานบางชิ้นยังดูเสมือนว่าขัดแย้งกับบริบทและอำนาจของของพื้นที่และรัฐ จึงปรากฏเป็นความน่าตะลึง ดึงดูดสายตา สง่างาม และยิ่งเมื่อศิลปินผู้สร้างคือผู้หญิง จึงทำให้เห็นว่ายุคสมัยได้เปลี่ยนไป แม้แต่สังคมที่เคยปิดกั้นเพศสภาพและวัฒนธรรมก็ยังก้าวเข้าสู่ยุคใหม่

ทะเลทรายในซาอุดิอาระเบียถูกแปลงเป็นสถานที่จัดแสดงงานของโปรเจค Desert X AIUla โดยมีศิลปินของประเทศและระดับนานาชาติเข้าร่วม 14 ราย แต่ละคนออกแบบงานประเภทผลงานจัดวางเฉพาะพื้นที่ (Site Specific) โดยมีภูมิทัศน์แห่งธรรมชาติเป็นแรงขับเคลื่อนความคิดสร้างสรรค์ผลงาน ถือได้ว่าเป็นครั้งแรกของซาอุดิอาระเบียที่มีงานจัดวางสร้างปฏิสัมพันธ์ระหว่างคนดูและสถานที่ในลักษณะนี้ ซึ่งปกติแล้วจะจัดที่หุบเขา Coachella ในรัฐแคลิฟอร์เนียทุกๆ สองปี

ถือเป็นประวัติศาสตร์วงการศิลปะร่วมสมัยในประเทศซาอุดิอาระเบีย เมื่อรายชื่อศิลปินรุ่นใหม่ซึ่งส่วนมากเป็นผู้หญิง ได้ใช้ทะเลทรายดั่งผืนผ้าใบแสดงผลงานศิลปะ ผู้ชมถูกขับเคลื่อนเข้าสู่ตัวผลงาน ไม่ว่าจะเป็นการกระโดดบนพุดดิ้งจำลองที่สร้างจากยาง ผลงานในชื่อ Now You See Me, Now You Don’t ของ Manal AlDowayan’s  หรือOne Two Three Swing! ของthe Danish collective Superflex.

“ความหวังของเราคือการสร้างผลงานเฉพาะพื้นที่ในทะเลทรายAlUlaอันจะก่อเกิดบทสนทนาใหม่ๆ บทเจรจาของวัฒนธรรมระหว่างตัวตนและสังคม และตัวนิทรรศการจะสร้างส่วนร่วม ร่วมกับพลเมืองซึ่งส่วนมากเป็นคนรุ่นใหม่ที่อายุน้อยกว่า 30 ปี ซึ่งการผลักดันเป็นหนทางที่ช่วยเชื่อมโยงกลุ่มศิลปินกับกลุ่มปัจเจกบุคคลที่มีวิถีอันโดดเดี่ยวมายาวนาน”

Neville Wakefield ไดเรคเตอร์และภัณฑารักษ์ร่วมของโปรเจค Desert X AlUla เล่าความคิดให้ฟัง

ศิลปินบางคนที่เข้าร่วมแสดงนิทรรศการอาจรู้สึกว่าตัวเองถูกกดดันจากประเด็นทางการเมือง แต่สุดท้ายแล้วพวกเขาก็ภูมิใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของการแสดงครั้งนี้

“ความจริงที่ว่าฉันเป็นผู้หญิงที่มีพื้นเพจากเปอร์โตริโก แต่สามารถวางขีปนาวุธและกระสุนขนาดยักษ์ในพื้นที่จัดงาน Desert X ซึ่งเป็นทะเลทรายซาอุดิอาระเบียนั้นเป็นอะไรที่สุดจะปฏิวัติเลย เขาบอกว่าฉันจะแสดงงานอะไรก็ได้ทั้งนั้นโดยไม่มีการเซ็นเซอร์”

Gisela Colon ศิลปินหญิงคนหนึ่งซึ่งเป็นคนสร้างงานประติมากรรมรูปทรงขีปนาวุธขนาดใหญ่ได้กล่าวแสดงความเห็นไว้

เรียกได้ว่าเป็นก้าวใหม่ครั้งสำคัญของซาอุดิอาระเบีย ที่เปิดโอกาสให้เสียงใหม่ๆ ได้เปล่งออกจากวัฒนธรรมแห่งโลกร่วมสมัย ศิลปินอย่าง Lita Albuquerqueเองก็ใช้โอกาสนี้ในการเป็นก้าวย่างสำคัญ ผลงานของเธอโดดเด่นและทรงพลัง เมื่อประติมากรรมรูปมนุษย์อวกาศหญิงถูกจัดวางในทะเลทรายเพื่อเป็นการแสดงความเคารพต่อสถานที่ในฐานะที่เป็นต้นกำเนิดแห่งดาราศาสตร์

“เมื่อฉันมาถึงAlUlaจึงตระหนักว่าเป็นไปไม่ได้เลยที่จะแข่งขันกับสภาพแวดล้อมอันยิ่งใหญ่เช่นนี้ ฉันเลยปรับให้ผลงานกลายเป็นส่วนหนึ่งของทะเลทรายแทน”

eL Seed กล่าวถึงความรู้สึกที่มีต่อนิทรรศการ ไม่ใช่แค่รายชื่อที่กล่าวมานี้ ยังมีศิลปินอีกหลายคนที่พบกับประสบการณ์แปลกใหม่ ในบริบทที่ต่างจากเดิม ได้แต่หวังว่าโลกแห่งศิลปะคงมีอะไรให้ผู้ชมตื่นเต้น และเฝ้ารอการค้นหาครั้งใหม่ในอนาคต

Sources: https://mymodernmet.com/desert-x-alula/?fbclid=IwAR0vyVG5ZhPwN2d_dAP9dlbxAtcJVi1bdbgko52GDJWfSkvPGjZIwacCsro