พิพิธภัณฑ์ได้อะไรจากการประท้วง Black Lives Matter

ทั้งโลกรับรู้เรื่องราวการประท้วง Black Lives Matter ที่เรียกร้องหาความยุติธรรมให้กับจอร์จ ฟลอยด์ ผู้ตายจากน้ำมือตำรวจ พิพิธภัณฑ์ทั้งหลายเองก็ไม่พลาดที่จะติดตามเรื่องราวอย่างใกล้ชิด ต้องมีเหตุผลที่ทำให้พวกเขาหันมาเก็บวัตถุหรือชิ้นส่วนที่เกี่ยวกับเหตุการณ์นี้เข้าไว้ในพิพิธภัณฑ์ ลองมาดูกันว่ามีอะไรบ้าง

ป้ายสัญลักษณ์แบบทำมือ หน้ากาก ถังแก๊สน้ำตา กลายเป็นเครื่องหมายสำคัญบอกเล่าเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ รอวันพิพิธภัณฑ์มารับตัวเข้าไปเก็บในคอลเลคชั่น หนึ่งในผู้ที่มีไอเดียร่วมอย่าง Margi Hofer รองประธานและไดเรคเตอร์ของพิพิธภัณฑ์ New York Historical Society ได้ให้สัมภาษณ์กับสื่อว่าทางพิพิธภัณฑ์ได้สะสมใบปลิวและสัญลักษณ์ต่างๆ เกี่ยวกับการประท้วง เช่นที่เขียนว่า I Can’t Breathe และ Black Lives Matters เป็นต้น    

ตัวอย่างการเก็บในลักษณะนี้ไม่ได้เพิ่งเกิด ดังเช่นพิพิธภัณฑ์ History Responds ที่เกิดขึ้นหลังเหตุการณ์โจมตี 9/11 โดยเร็วๆ นี้ก็เริ่มมีการเก็บชิ้นงานที่เกี่ยวกับสถานการณ์โรคระบาด COVID-19 เอาไว้ ไม่ว่าจะเป็นเจลล้างมือแบบทำเอง ตัวต่อจิ๊กซอ กระทั่งเรื่องราวที่ผู้ประท้วงตามถนนในนิวยอร์คพากันออกมารวมตัว พิพิธภัณฑ์ก็กว้านหาเครือข่ายและช่างภาพเพื่อเก็บบันทึกช่วงเวลาเหล่านี้ไว้ หรือพิพิธภัณฑ์ Victoria & Albert ในกรุงลอนดอน ซึ่งเมื่อปี 2017 ได้ซื้อหมวกพุซซี่สีชมพู สัญลักษณ์ของกลุ่มผู้หญิงที่พากันออกมาเดินขบวนประท้วงเหตุตำรวจฆ่า Michael Brown and Eric Garner ก็ทำให้พิพิธภัณฑ์หลายแห่งทั่วโลกเริ่มมีปฏิกิริยาต่อเรื่องราวคอลเลคชั่นเหล่านี้มากขึ้น

ป้ายสัญลักษณ์แบบทำมือเหล่านี้ดูมีความเฉพาะตัวและเหมาะที่จะใช้บอกเล่าเรื่องราว เชื่อมโยงเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ Aaron Bryant คิวเรเตอร์จากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งชาติแอฟริกันอเมริกัน ได้ให้ความเห็นไว้ว่า “สิ่งของเหล่านี้เหมือนเป็นการอุปมา เป็นประตูที่ทำให้เราเชื่อมโยงผู้ชมกับเรื่องราวที่เราอยากบอกเล่า ผมมักจะมองหาของที่มาจากการบริจาค ทั้งหน้ากากกันแก๊สที่เฟอร์กูสันอาจจะเคยใส่ สัญลักษณ์ของการปฏิวัติที่บัลติมอร์ กับการเดินขบวนครั้งที่ Freddie Gray ถูกตำรวจจับและทำร้ายจนเสียชีวิต สิ่งของต่างๆ เหล่านี้มาพร้อมเรื่องเล่าที่สำคัญทีเดียว”

“เป็นเรื่องที่จะต้องตระหนักในช่วงเวลาสำคัญที่คุณอยู่ร่วมด้วยแบบนี้ นี่เป็นช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลงชนิดรุนแรงมาก มันเริ่มมาจากการระบาดครั้งใหญ่นั่นล่ะ ทั้งเรา ภัณฑารักษ์ทั้งหลาย และพวกนักพัฒนาการจัดงานต่างก็ร่วมกันถกว่าเราควรจะนำอะไรบ้างเข้ามาเก็บเป็นคอลเลคชั่นบ้าง เพื่อจะได้นำมาบอกกล่าวเล่าเรื่องเหตุการณ์ปัจจุบัน เราไม่ได้มองหาแค่รูปหรือสิ่งของสะสม แต่เอาเรื่องราวและบันทึกเกี่ยวกับพวกเขาด้วย รวมถึงสิ่งของเหล่านี้มีความหมายต่อเขาในแง่มุมไหน ข้อมูลที่เพิ่มเข้ามานี้ถือว่าสำคัญ เพราะจะช่วยทำให้เราเข้าลึกถึงข้อมูลมากกว่าเดิม” 

-Peggy Monahan ไดเรคเตอร์ฝ่ายพัฒนาเนื้อหาแห่ง Oakland Museum of California

สัปดาห์สุดท้ายของเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา The Museum of the City of New York’s ได้ติดแฮชแทค #CovidStoriesNYC เพื่อจะได้เป็นการรวบรวมหรือค้นหาคอลเลคชั่นดังกล่าว จากคนที่ร่วมใช้แฮชแทคนั้น จึงมีรูปคนประท้วงรอบเมืองเต็มไปหมด พิพิธภัณฑ์จึงมีประเด็นให้คนช่วยกันแชร์รูปโดยใช้แฮชแทค #ActivistNY เพื่อให้เชื่อมโยงกับนิทรรศการ Activist New York เมื่อสองสามปีก่อน อันมีไฮไลท์ว่าด้วยเรื่องของความเคลื่อนไหวทางสังคมในประวัติศาสตร์ของเมือง นับตั้งแต่ยุคเริ่มแรกของการต่อสู้เพื่อศาสนา เพื่อสหภาพแรงงาน วิกฤติโรคเอดส์ และอื่นๆ ที่สำคัญ

ในการรวบรวมสิ่งของที่เกี่ยวกับการประท้วงเหล่านี้จะเป็นสิ่งที่ช่วยพิพิธภัณฑ์ทำหน้าที่ในการย้ำเตือนให้ผู้ชมระลึกรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของประเทศตัวเอง รวมถึงอธิบายว่ากลุ่มผู้ก่อการจลาจลและการเดินประท้วงเหล่านี้สามารถตีแผ่เรื่องราวในปัจจุบันเพื่อเชื่อมโยงกับอดีตได้อย่างไร

พิพิธภัณฑ์ New York Historical Society เองก็ได้คัดเก็บวัตถุเหล่านี้รวบรวมอยู่ในคอลเลคชั่นของการเหยียดสีผิวและเชื้อชาติ การก่อความไม่สงบ และข้อมูลที่เกี่ยวกับประวัติศาสตร์อเมริกัน โดยคอลเลคชั่นทรงพลังที่สุดของ The New-York Historical Society คือ Civil War Wheel ที่เก็บมาจากเหตุจลาจลที่เลวร้ายที่สุดของประวัติศาสตร์ชาติอเมริกาเมื่อเดือนกรกฎาคม ปี 1863

เมื่อพิพิธภัณฑ์แอฟริกันอเมริกันเปิดงานแสดงนิทรรศการครั้งแรกชื่อ More Than a Picture เมื่อปี 2017 นั้น สัญลักษณ์ที่เป็นป้ายประกาศคำว่า WE DEMAND AN END TO POLICE BRUTALITY NOW ซึ่งก็เป็นที่น่าเศร้าว่าแม้เหตุการณ์จะผ่านมาแล้วถึง 55 ปี แต่เหตุการณ์ก็ยังคงเกิดซ้ำเดิม

ผู้คนไม่ระวังประวัติศาสตร์ซึ่งอาจเกิดซ้ำ ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญแทบที่สุด อย่าลืมว่าประวัติศาสตร์มอบบทเรียนให้เราเสมอ

Sources: https://news.artnet.com/art-world/collecting-2020-black-lives-matter-protests-1878480