Bangkok Art Biennale 2022

โกลาหล : สงบสุข

ปี พ.ศ. 2564-2565 จะเป็นช่วงเวลาที่คับขันอันเนื่องมาจากภัยคุกคามต่าง ๆ ทบทวีขึ้นจากโรคระบาดใหญ่ไปสู่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศไปสู่การจัดการกับความไร้ระเบียบของโลกใหม่ ด้วยปัญหาต่าง ๆ ที่ฝังรากลึกและความแตกแยกด้วยความแตกต่างทางการเมือง การเหยียดเชื้อชาติและอาชญากรรมที่เกิดจากความเกลียดชัง ชาวอเมริกันจำเป็นต้องจำกัดการแสดงแสนยานุภาพทางการทหารของตนนอกประเทศ ในทางตรงกันข้ามจีนซึ่งผ่านวิกฤติการระบาดใหญ่มาได้โดยไม่ได้รับผลกระทบมากนักเมื่อเทียบกับประเทศอื่น ๆ นั้นจะพัฒนาการโฆษณาชวนเชื่อเรื่องนโยบายหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางต่อไป การเปลี่ยนถ่ายขั้วอำนาจในระดับโลกปรากฏชัดเจนจากการที่การทำลายสภาพภูมิอากาศ การล่มสลายของโครงสร้างพื้นฐานทางเศรษฐกิจและความไม่มั่นคงในระดับนานาชาติได้นำโลกเข้าสู่ภาวะโกลาหล

มวลมนุษยชาติได้ประสบกับความสิ้นหวัง ความโดดเดี่ยว ความกลัวและความตาย คำว่าคาวส์ (Chaos) ในจักรวาลวิทยากรีกหมายถึงสภาวะว่างเปล่าก่อนการก่อกำเนิดของเอกภพหรือจักรวาล คาวส์มาก่อนเยอา (Gaea) และเอรอส (Eros) หรือโลกและความปรารถนา ในสภาวะที่วุ่นวายโกลาหลและไร้ระเบียบเราต้องอยู่กับการคาดการณ์อะไรล่วงหน้าไม่ได้และความกลัวเนื่องจากเราไม่คุ้นเคยกับภัยพิบัติรุนแรงที่มีผลกระทบติดตามมาแบบระลอกคลื่นเช่นนี้

การเร่งแข่งขันกันเพื่อให้ได้วัคซีนมาป้องกันการแพร่กระจายของโรคระบาดทำให้เกิดปัญหาน่ากังวลอื่น ๆ ตามมา เป็นเรื่องขัดแย้งกันที่ว่าเมื่อมีปริมาณวัคซีนสำรองแล้ว แต่การทูตวัคซีนและสงครามวัคซีนกลับก่อให้เกิดปัญหาการกระจายวัคซีนและปริมาณวัคซีนในตลาดที่ไม่เท่าเทียม ผู้ต่อต้านวัคซีนและผู้สงสัยจำนวนมากกังวลเรื่องการอนุมัติวัคซีนอย่างรีบเร่ง ไม่มีหลักประกันใด ๆ เรื่องผลที่จะติดตามมาในระยะยาว ถึงแม้ว่าจะต้องล่าช้าและผิดหวัง ที่แย่ไปกว่านั้นก็คือโควิด-19 (SARS-CoV2) ได้แตกสายพันธุ์ออกเป็นอัลฟา (B.1.1.7) เบตา (B.1.351) แกมมา (P.1) เดลตา (B.1.617.2) อีตา (B.1.525) ไอโอตา (B.1.526) แคปปา (B.1.617.1) แลมบ์ดา (C.37) และมิว (B.1.621) วัคซีนทั้งหลายที่มีอยู่ไม่สามารถป้องกันได้อย่างสมบูรณ์และไวรัสเหล่านี้ก็มีแนวโน้มสูงมากที่จะอยู่กับเราไปอีกนาน เช่นนี้หมายความว่าอะไร จะมีผู้เสียชีวิตมากขึ้นอีก ต้องฉีดวัคซีนให้ผู้ป่วยมากขึ้นอีกและสร้างกำไรให้ตลาดวัคซีนมากขึ้นอีก วงจรอุบาทว์นี้ได้นำหลายประเทศเข้าสู่ภาวะวิกฤติเนื่องจากรัฐบาลล้มเหลวในการแก้ไขปัญหาภัยพิบัติและความโกลาหลวุ่นวาย

ผลกระทบของการระบาดใหญ่ที่มีต่อระบบนิเวศของวงการศิลปะทำให้เกิดภาวะตกต่ำอย่างรุนแรงทั่วโลก การที่ต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลันและการต่อสู้เพื่อความอยู่รอดแบบที่ไม่เคยปรากฏมาก่อนทำให้ศิลปะและงานสร้างสรรค์ซึ่งมักจะถูกมองว่าเป็นเรื่องฟุ่มเฟือยต้องเผชิญปัญหาคุกคาม การยกเลิก การเลื่อนกำหนดและความล่าช้าตลอดจนการตัดงบประมาณและการเลิกจ้างงานส่งผลให้เกิดภาวะที่ไม่สามารถคาดการณ์อะไรล่วงหน้าได้ในทุกระดับ เป็นเรื่องท้าทายที่ภาคส่วนต่าง ๆ ของศิลปะซึ่งสามารถฟื้นตัวและปรับตัวได้เร็วที่สุดจะหาทางรอดได้อย่างสร้างสรรค์

บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ 2020 นับเป็นหนึ่งในกิจกรรมศิลปะระดับนานาชาติเพียงไม่กี่งานที่จัดขึ้นตามกำหนดการเดิมถึงแม้ว่าจะมีการระบาดใหญ่ในวงกว้างและความวุ่นวายทางการเมืองก็ตาม แก่นความคิดหลักที่ว่า ศิลป์สร้าง ทางสุข นั้นเกี่ยวข้องกับเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืนที่สหประชาชาติตั้งใจให้บรรลุภายในปี พ.ศ. 2573 การเรียนรู้ที่จะอยู่รอดอย่างยากลำบากนั้นหมายถึงการต้องเผชิญอุปสรรคหลากหลายทั้งฝันร้ายเรื่องการจัดการ การเดินทางและการกักตัว การรักษาระยะห่างทางสังคมในการชมงานศิลปะ การเดินทางไปตามสถานที่จัดงานต่าง ๆ และการชมงานออนไลน์แบบเสมือนจริง ถึงแม้ว่าในช่วงเวลาที่จัดงานจะยังไม่มีวัคซีนแต่ก็โชคดีที่โควิด-19 ระลอกแรกไม่รุนแรงนักและมีการใช้มาตรการกึ่งล็อคดาวน์ ผู้ชมกว่า 400,000 คนได้ชมงานตามสถานที่ต่าง ๆ ในกรุงเทพฯ และอีกกว่า 2.3 ล้านคนได้ชมในโลกเสมือนจริงและทางออนไลน์

บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ 2022 ภายใต้แก่นความคิดหลัก โกลาหล : สงบสุข จะจัดขึ้นระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ. 2565 ถึงกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566 ขั้วตรงข้ามระหว่างความโกลาหลกับความสงบสุขจะสะท้อนบรรยากาศร่วมสมัยของโลกอันสับสนวุ่นวายที่เราอยู่ ศิลปินผู้สร้างงานที่แสดงความระส่ำระสาย ความบาดเจ็บชอกช้ำและความโกรธช่วยเตือนให้เราคิดถึงความเปราะบางของชีวิตในช่วงเวลาแห่งการระบาดใหญ่ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อม การเมืองและความขัดแย้งทางอุดมการณ์ต่าง ๆ ในโลกที่ไม่พึงประสงค์และลวงตา เหล่าศิลปินแสดงให้เห็นผลลัพธ์ของการทำลายมนุษยชาติและธรรมชาติด้วยน้ำมือมนุษย์เอง

ในท่ามกลางความโกลาหลยังมีความหวังและโชคดีที่บังเอิญค้นพบให้เห็นอยู่ลาง ๆ ด้วยการที่มนุษย์และธรรมชาติค่อย ๆ ปรับตัวให้เข้าสู่การอยู่รอด ด้วยความสูญเสียและเสื่อมสลายอันมหาศาล วิถีชีวิตจะไม่มีวันกลับคืนสู่สภาพที่เคยเรียกกันว่าปกติได้ การค้นพบความสงบท่ามกลางความโกลาหลอาจช่วยให้ดีขึ้นได้อย่างไม่คาดคิดด้วยการใช้ปรีชาญาณและโอกาส กระบวนการนี้ต้องอาศัยปัจจัยที่หลากหลายทั้งความเห็นอกเห็นใจ ความอดทน เสน่ห์จูงใจและอารมณ์ขัน เราอาจจะรู้สึกสงบและผ่อนคลายไปพร้อมกันได้ในโลกใหม่แห่งสมัยหลังการระบาดใหญ่และการเปลี่ยนแปลงโดยฉับพลันทันที