5 Paintings that will haunt your dream

มาร่วมสำรวจงานศิลปะแบบหลอนๆ ต้อนรับวันฮาโลวีนที่ใกล้จะถึงนี้ งานศิลปะมาสเตอร์พีซหลายชิ้นไม่ได้โชว์แต่ความสวยงาม ไร้กาลเวลา หรือแฝงด้วยปรัชญาล้ำลึก ทว่าในผืนผ้าใบเหล่านี้ยังเต็มไปด้วยฉากหลอนประสาทที่ฉายด้านมืดของมนุษย์อีกด้วย JWD Art Space ชวนดู 5 ภาพผลงานเพ้นท์ติ้งเขย่าขวัญที่วันดีคืนดีอาจโผล่ขึ้นมาใจกลางฝันหวานของคุณ

Frida Kahlo, Girl with Death Mask (She Plays Alone). 1938

น้อยคนที่จะไม่เคยได้ยินชื่อของจิตรกรหญิงชาวเม็กซิกันนามฟรีดา คาห์โล

ชิ้นงานที่งามอย่างประหลาดนี้แสดงภาพของเด็กสาวคนหนึ่งยืนอยู่ในภูมิประเทศที่แห้งแล้ง ในมือของเธอถือดอกไม้สีเหลืองดอกเดียว ทั้งยังสวมหน้ากากหัวกะโหลก สิ่งของประกอบทั้งสองนี้เป็นลักษณะเฉพาะของ Día de los Muertos หรือ Day of the Dead ที่ชวนให้ผู้ชมครุ่นคิดถึงประเด็นแห่งความตาย ในที่สุด ส่วนหน้ากากสัตว์ร้ายที่วางอยู่แนบเท้าของเด็กสาวนั้นก็ได้ตอกย้ำความลึกลับให้กับภาพวาดอันขนลุกยิ่งขึ้นไปอีก ในภาพผลงานชิ้นนี้เองที่เธอได้แสดงภาพแทนของตัวเองผ่านเด็กสาวในรูป Girl with Death Mask (She Plays Alone) ซึ่งวาดขึ้นในปี 1938 หนึ่งปีก่อนการหย่าร้างกับสามี Diego Rivera กล่าวกันว่าเธอน่าจะได้รับแรงบันดาลใจจากความรู้สึกโดดเดี่ยวและความเหงาของ

“ฉันวาดภาพเหมือนตัวเองเพราะมักอยู่คนเดียวเพียงลำพัง”

Salvador Dali, The face of war. 1940

ซัลวาดอร์ ดาลี เป็นศิลปินชื่อดังและจิตรกรแนวเซอร์เรียลลิสต์ ในภาพวาดนี้แสดงใบหน้าที่ผอมแห้งเหมือนกับศพ เต็มไปด้วยกลุ่มงูที่รันโรมโจมตี ภาพที่ถูกสื่อสารออกมานั้นดูเยือกเย็นและราวกับถูกทอดทิ้ง ซึ่งเป็นความตั้งใจของดาลีในการแสดงความอัปลักษณ์ของสงคราม ภายในกะโหลกนั้นทับซ้อนไปด้วยกะโหลกในแบบเดียวกันอีกทีจนดูเหมือนขยายขอบเขตไร้ที่สิ้นสุด สร้างแนวทางความกดดันให้เกิดแก่สายตา

งานนี้ถูกสร้างขึ้นเมื่อปีพ.ศ. 2483 เชื่อกันว่าเป็นงานที่เกิดขึ้นในสงครามกลางเมืองสเปนมากกว่าสงครามโลกครั้งที่สอง เฉดสีน้ำตาลซึ่งแสดงถึงสงคราม ในขณะที่โทนสีน้ำเงิน-เขียวสื่อถึงความสงบ ดาลียืนยันว่างานศิลปะส่วนใหญ่ของเขาเกิดจากลางสังหรณ์ของสงครามในอนาคต และมีสองสิ่งที่เป็นแรงบันดาลใจ นั่นคือความใคร่ของเขาและความไม่พึงใจต่อความตายอันใกล้

Edvard Munch, The Scream. 1891

เอ็ดเวิร์ด มุ้งค์ คือศิลปินผู้โด่งดังกับผลงานแนว Expressionist ระหว่างปี พ.ศ. 2436 ถึง พ.ศ. 2453 เขาได้สร้างสรรค์ The Scream งานที่สร้างความโด่งดังให้แก่เขา บุคคลลึกลับกับใบหน้าที่ดูเหมือนกะโหลกกำลังยืนโอบใบหน้าตัวเองพลางกรีดร้องอยู่บนสะพาน และนั่นคือตัวเขาเอง

ในภาพวาดนั้น เมฆสีฟ้าอมแดงหมุนวนเป็นวงคลื่นสีดำสลับขาว สร้างแรงย้ำอันชัดเจนให้เห็นอาการตระหนกอย่างเฉียบพลันของบุคคลในภาพ เพื่อนจิตรกรชาวนอร์วีเจียนที่ไปด้วยกันในครั้งนั้นเล่าว่ามุ้งค์เอาแต่หมกมุ่นกับตะวันตกสีเลือด เขาจ้องแต่จะวาดท้องฟ้าที่มีสีแดงเหมือนเลือดผ่านความทรงจำ สีซึ่งสร้างปมแห่งความตึงเครียดมหาศาลให้กับชีวิตของเขาในเวลาต่อมา

Zdzislaw Beksinski, Untitled. 1973

ผลงานไม่มีชื่อ โดยศิลปินชาวโปแลนด์ ซจิสลอว์ เบคซินสกี ผู้สร้างชื่อด้วยภาพวาดผลงานแนวสถิตยศาสตร์ดิสโทเปีย ฉากหลังวันสิ้นโลก และสิ่งมีชีวิตที่ราวกับหลุดออกมาจากฝันร้าย หลังจากทศวรรษที่ 1960 เบคซินสกี ได้เข้าสู่ยุคที่เขาเรียกว่า “ช่วงเวลามหัศจรรย์” ซึ่งยาวนานถึงกลางทศวรรษ 1980 และสร้างภาพอันน่าสะพรึงกลัว สภาพแวดล้อมเหนือจริงที่เต็มไปด้วยความตายและสภาพเสื่อมสลาย ภูมิประเทศที่มากมายด้วยโครงกระดูกและเรือนร่างอันบิดเบี้ยว รายละเอียดในภาพวาดเหล่านี้กลายเป็นสัญลักษณ์ของเขาไปในที่สุด

เขาไม่นิยมตั้งชื่อภาพผลงานโดยครั้งหนึ่งเคยให้เหตุผลไว้ว่า “เมื่อถึงจุดหนึ่งแล้ว ความหมายย่อมไร้ซึ่งความหมาย”

Francisco Goya, A Pilgrimage to San Isidro

ผู้คนส่วนมากมักจดจำงานชิ้นดัง ‘Saturn Devouring His Son’ ได้มากกว่า แต่ผลงานที่ชื่อ ‘Pilgrimage to San Isidro’ แสดงความต่างอีกแบบหนึ่ง ทิวทัศน์แห่งการจาริกแสวงบุญไปยังอาศรมแห่งมาดริดของซาน อิซิโดร ในถนนที่ทอดยาวยามค่ำคืน บรรยากาศที่เต็มไปด้วยปริศนาและการคาดเดาไม่ได้ กลุ่มบุคคลในภาพต่างมึนเมาและร้องเพลงด้วยใบหน้าบิดเบี้ยว ในขณะที่กลุ่มคนผู้อยู่ในระยะไกลออกไปก็ได้ร่วมสร้างความรู้สึกหลอนอย่างประหลาด